Kiến nghị lùi thời điểm tăng lương tối thiểu vùng: Tiếp tục chờ?

Các hiệp hội nêu lý do trong 2 năm 2020-2021, dịch Covid-19 bùng phát đã tác động nghiêm trọng đến doanh nghiệp. Việc lùi thời điểm áp dụng tăng lương tối thiểu vùng sẽ giúp các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị tốt nhất

Kiến nghị lùi thời điểm tăng lương đến 1/1/2023

Ngày 12/4, Hội đồng Tiền lương Quốc gia đã họp và chốt đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2022 ở mức 6%. Trước vấn đề này, Các Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Hiệp hội Dệt May Việt Nam, Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, Hội Lương thực Thực phẩm TP Hồ Chí Minh, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, Hiệp hội Nhựa Việt Nam, Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam đã công văn kiến nghị lùi thời điểm tăng lương tối thiểu vùng.

Công văn có nội dung: Nhận thấy thời điểm áp dụng tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2022 sẽ khiến các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Vì vậy, các hiệp hội đề nghị Thủ tướng xem xét và cân nhắc giải pháp hỗ trợ các doanh nghiệp, lùi thời điểm áp dụng tăng lương tối thiểu vùng, áp dụng từ ngày 1/1/2023 nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị tốt nhất.

Các hiệp hội nêu lý do trong 2 năm 2020-2021, dịch Covid-19 bùng phát đã tác động nghiêm trọng đến doanh nghiệp. Việc lùi thời điểm áp dụng tăng lương tối thiểu vùng sẽ giúp các doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị tốt nhất. Các hiệp hội cũng cho rằng, các khó khăn do dịch Covid-19 vẫn chưa kết thúc khi lao động là F0 tiếp tục xuất hiện, làn sóng biến chủng mới vẫn đe dọa sản xuất.

Cùng với đó, nếu tăng lương vào đầu tháng 7, các doanh nghiệp khó xoay xở kịp do thời điểm đã đến quá gần. Tất cả phương án sản xuất, tài chính và đơn hàng của doanh nghiệp đều được xây dựng từ cuối năm trước, không thể tăng giá bán để bù đắp chi phí. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện tăng lương vào đầu năm 2021, 2022. Kiến nghị cũng nêu, nhiều doanh nghiệp sẽ phải bỏ ngang hợp đồng vì chi phí không đảm bảo, hoặc cắt giảm lao động, tạm dừng hoặc thu hẹp sản xuất... Với tình hình trên, có thể thấy rằng, doanh nghiệp cũng là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, cũng cần có được sự hỗ trợ từ Chính phủ giống như Chính phủ hỗ trợ người lao động.

Tại phiên họp lần hai hôm 12/4, Hội đồng Tiền lương quốc gia thống nhất, từ ngày 1/7, lương tối thiểu dự kiến tăng 6%, tức thêm 180.000 -260.000 đồng so với hiện nay. Nếu được Chính phủ thông qua, lương tối thiểu vùng 1 sẽ là 4,68 triệu đồng; vùng 2 lên 4,16 triệu; vùng 3 đạt 3,64 triệu đồng và vùng 4 là 3,25 triệu đồng.

Theo tính toán của bộ phận kỹ thuật thuộc Hội đồng tiền lương quốc gia, với phương án này, dự kiến chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng bình quân 0,5-0,6%, trong đó dệt may, da giày tăng 1,1 - 1,2%.

Trong phiên họp này, đại diện cho các doanh nghiệp, phía Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đồng tình việc điều chỉnh lương, song muốn thời điểm thực hiện vào đầu năm 2023. VCCI đề xuất mức tăng nằm trong khoảng 3-5%.

Ông Lê Văn Thanh, Thứ trưởng Lao động, Thương binh và Xã hội, Chủ tịch Hội đồng tiền lương quốc gia, nói rằng việc các phương án tăng do Bộ phận kỹ thuật tính toán dựa trên nhiều yếu tố, còn "chốt" 6% là do các bên thỏa thuận. Theo đó, cơ sở quan trọng để Bộ phận kỹ thuật tính toán là mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ.

Với mức tăng chỉ số giá tiêu dùng CPI năm 2021 là 1,84% và năm 2022 dự kiến 4%, mức sống tối thiểu năm 2022 được xác định lần lượt ở 4 vùng là 4,51 triệu đồng; 4,005 triệu đồng; 3,501 triệu đồng và 3,017 triệu đồng. Trong khi đó, lương tối thiểu đang áp dụng tương ứng là 4,42 triệu đồng; 3,92 triệu đồng; 3,43 triệu đồng và 3,07 triệu đồng, đạt tỷ lệ đáp ứng bình quân 98,7%. Như vậy, lương tối thiểu đang áp dụng (được điều chỉnh vào đầu năm 2020) chỉ thấp hơn 1,3% so với mức sống tối thiểu năm 2022.

Từ lập luận này, Bộ phận kỹ thuật cho rằng tính đến hết năm 2023, dự kiến CPI tăng 4%, lương tối thiểu hiện hành chỉ thấp hơn mức sống tối thiểu 5,3%.

Ngoài mức sống tối thiểu, nhóm yếu tố về kinh tế như tổng sản phẩm trong nước GDP, thị trường lao động, mức lương ngoài thị trường cũng được xem xét trong lần điều chỉnh lương đợt này.

Ngay cả khi tăng từ 1/7 năm nay thì cũng đã “trễ hẹn” 18 tháng không tăng lương

Sau nhiều cuộc thảo luận, Hội đồng tiền lương Quốc gia đã bỏ phiếu thống nhất về mức đề xuất tăng 6% cũng như thời điểm áp dụng việc tăng lương. 15/17 thành viên đồng ý tăng lương tối thiểu vùng ngay từ 1/7, áp dụng hết năm 2023, 2/17 thành viên chọn phương án tăng lương từ 1/1/2023.

Ông Vũ Minh Tiến, Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, thành viên Hội đồng Tiền lương Quốc gia, cũng cho rằng cần thiết tăng ngay từ 1/7/2022, thậm chí ngay cả khi tăng từ 1/7 năm nay thì cũng đã "trễ hẹn" 18 tháng không tăng lương.

“Chúng ta không thể kéo dài sự chậm trễ này thêm nữa, đáng lẽ ra phải tăng từ 1/1/2021 rồi. Mức tăng 6% thể hiện sự chia sẻ và trách nhiệm của các bên với nhau trên cơ sở đã cân đối một loạt yếu tố. Sở dĩ cần phải tăng lương ngay bởi theo kết quả khảo sát do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện trong tháng 3/2022 tại 6 tỉnh, thành phố cho thấy, mức lương người lao động nhận được hiện không đủ trang trải nhu cầu sống tối thiểu của họ và gia đình. Có 56,1% người lao động cho biết tiền lương và thu nhập chỉ vừa đủ trang trải cho cuộc sống; 21% cho biết họ phải chi tiêu tằn tiện, kham khổ mới đủ; và 13,2% cho biết thu nhập hiện nay không đủ sống. Rất nhiều người lao động không đủ sống phải rút bảo hiểm xã hội một lần: Hơn 1/5 số người được khảo sát (21,4%) cho biết họ đã từng rút bảo hiểm xã hội một lần".

Ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban Chính sách Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, cho biết những lý do mà các hiệp hội doanh nghiệp đưa ra trước đó đều đã được Hội đồng Tiền lương Quốc gia thảo luận và phân tích, đánh giá tất cả các mặt tác động tích cực và tiêu cực khi tăng lương tối thiểu vùng và thấy đúng là có những áp lực cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, việc tăng lương tối thiểu cũng có lợi nhiều hơn cho người sử dụng lao động, giúp người lao động gắn bó với doanh nghiệp hơn, như vậy doanh nghiệp mới có điều kiện phát triển. Rất chia sẻ với những khó khăn của doanh nghiệp, tuy nhiên nhiều chuyên gia độc lập cũng chỉ ra rằng, việc tăng lương tối thiểu có lợi nhiều hơn cho người sử dụng lao động. Trong mùa dịch, dù doanh nghiệp khó khăn nhưng hầu hết các nước đều tăng lương tối thiểu để hỗ trợ người lao động và phục hồi thị trường lao động.

Ngô Sơn