Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn vay nước ngoài 3 tháng cuối năm

Đó là thông tin của ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) tại Hội nghị đánh giá về tình hình giải ngân vốn đầu tư nguồn vay nước ngoài 9 tháng năm 2021 do Bộ Tài chính tổ chức ngày hôm qua (7 -10).

Theo ông Trương Hùng Long, tại Quyết định số 2185/QĐ-TTg ngày 21-12-2020, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho các bộ, ngành, địa phương kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021, với nguồn nước ngoài là 51.550 tỷ đồng, trong đó của bộ, ngành là 16.637 tỷ đồng, của địa phương là 34.913 tỷ đồng. Các bộ, ngành nhập dự toán trên hệ thống Tabmis đến hết tháng 9 vừa qua là 13.043 tỷ đồng, đạt 78%.

Quang cảnh Hội nghị về giải ngân vốn đầu tư công từ nguồn vay nước ngoài

Trong 9 tháng đầu năm 2021, các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực tháo gỡ khó khăn đối với công tác giải ngân vốn đầu tư vay nước ngoài. Tuy nhiên, đến ngày 06 - 10, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của các bộ, ngành đạt khoảng 3.166 tỷ đồng/16.637 tỷ đồng kế hoạch vốn giao, tương ứng 19,03%.

“Mặc dù các cơ quan đã nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để hỗ trợ cho công tác giải ngân, nhưng với thời gian còn lại từ nay cho đến hết năm, có thể thấy, việc hoàn thành tỷ lệ giải ngân so với kế hoạch vốn năm 2021 trên 95% kế hoạch như mục tiêu Nghị quyết số 63/NQ-CP là không khả thi”, ông Trương Hùng Long nói.

Nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động sử dụng vốn

Tổng hợp ý kiến từ các địa phương, đại diện Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại đã chỉ ra các nguyên nhân chậm giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài, cụ thể:

Đầu tiên là tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện của phần lớn các dự án ODA. Nhiều hoạt động sử dụng vốn vay ODA và vay ưu đãi đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát, Covid-19 dẫn đến việc thời gian nhận được ý kiến không phản đối của các nhà tài trợ kéo dài.

Đặc biệt, do chậm hoàn thành các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, điều chỉnh hiệp định, thỏa thuận vay. Theo quy định hiện nay, chỉ khi hoàn thành việc điều chỉnh chủ trương đầu tư thì mới có thể điều chỉnh hiệp định vay (nếu có). Điều này dẫn đến việc một số dự án đã được bố trí vốn nhưng không thể rút vốn do chưa hoàn thành thủ tục điều chỉnh.

Bên cạnh đó, nguyên nhân thuộc về giao, phân bổ chi tiết kế hoạch vốn, nhóm nguyên nhân này có việc giao chậm, giao thiếu kế hoạch đầu tư công trung hạn; giao vượt nhu cầu sử dụng đã đăng ký; địa phương chậm, thậm chí chưa phân bổ chi tiết kế hoạch vốn.

Ngoài ra, hồ sơ rút vốn không đủ điều kiện giải ngân phải trả lại, nguyên nhân này được phản ánh tại 42/302 dự án đang giải ngân. Trong 9 tháng của năm 2021, Bộ Tài chính phải trả lại 42/1.254 hồ sơ đề nghị rút vốn (bằng 3,35% tổng hồ sơ rút vốn nhận được) do không đủ điều kiện giải ngân.

Thúc đẩy giải ngân kế hoạch vốn năm 2021

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết, trên cơ sở kết quả phân tích, đánh giá, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình giải ngân vốn, cùng biện pháp kiến nghị Chính phủ có chỉ đạo chung. Các tỉnh, TP rà soát lại khả năng về giải ngân và thực hiện từ nay đến cuối năm, trên cơ sở đó có văn bản chính thức về đề nghị đề xuất giảm kế hoạch vốn gửi cho Bộ Kế hoạch đầu tư và Bộ Tài chính trước ngày 15 - 10, để 2 bộ tổng hợp báo cáo với Thủ tướng Chính phủ.

Thứ trưởng cũng đề nghị lãnh đạo các tỉnh, TP tích cực chỉ đạo các chủ đầu tư cũng như ban quản lý dự án phối hợp với nhà tài trợ để tổ chức thực hiện dự án, để cho có khối lượng và triển khai các thủ tục về thanh toán cho phù hợp; về kiểm soát chi tại Kho bạc Nhà nước và xử lý đơn rút vốn, Bộ Tài chính cam kết kiểm soát chi trong vòng 3 ngày làm việc và xử lý đơn rút vốn (hình thức rút vốn trực tiếp) trong vòng 1 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.

Đối với các dự án mà phải điều chỉnh chủ trương đầu tư và điều chỉnh các hiệp định vay, đề nghị các địa phương phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình Thủ tướng Chính phủ về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư. Sau khi điều chỉnh chủ trương đầu tư xong và nếu như phải có điều chỉnh về hiệp định vay thì Bộ Tài chính sẽ cùng với các địa phương để trao đổi với nhà tài trợ, đàm phán điều chỉnh hiệp định vay.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần có cơ chế đơn giản hóa, hoặc rút gọn quy trình điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với trường hợp được gia hạn thời gian thực hiện dự án, có cơ chế bố trí kế hoạch phù hợp với đặc thù giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi. Bộ Tài chính đề nghị điều chỉnh kế hoạch vốn năm 2021, tiếp tục rà soát việc phân bổ lại dự toán phù hợp với tiến độ triển khai các dự án.

Nguyễn Đăng