Bé trai 13 tuổi tử vong do chữa rắn cắn bằng đắp lá

Hình ảnh cánh tay của 1 bệnh nhân bị hoại tử do rắn cắn tại Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai (ảnh M.T)

Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cho biết, chiều 6-10 phòng khám Hùng Vương Sơn Dương của bệnh viện tiếp nhận bệnh nhân nam, 13 tuổi trú tại Sơn Dương, Tuyên Quang vào phòng cấp cứu trong tình trạng tím tái, mạch không, huyết áp không.

Theo người đi cùng bệnh nhân, khoảng 14 giờ cùng ngày bệnh nhi bị rắn cắn vào chân phải, người nhà đã đưa đến thầy lang đắp thuốc Nam. Chiều tối, vết cắn sưng tấy, mệt mỏi và dần mất ý thức, trên đường đi cấp cứu bệnh nhân rơi vào tình trạng hôn mê sâu và ngừng tuần hoàn ngay sau đó.

Tại phòng cấp cứu của phòng khám, các bác sỹ tiến hành ép tim ngoài lồng ngực, thiết lập đường truyền và sử dụng các thuốc vận mạch, sau ít phút cấp cứu bệnh nhân có mạch trở lại và gia đình xin chuyển Bệnh viện tỉnh điều trị tiếp. Tuy nhiên do tình trạng nhiễm độc nặng, mặc dù đã được các bác sỹ ở phòng khám và Bệnh viện Đa khoa tỉnh cấp cứu tích cực nhưng bệnh nhân không qua khỏi.

Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương đánh giá, đây là một trường hợp rất đáng tiếc, do tâm lý e ngại đến bệnh viện và bỏ lỡ thời gian vàng trong điều trị nên đến khi đến cấp cứu mọi việc đã trở nên quá muộn. Đặc biệt, đây tiếp tục là trường hợp mắc phải một trong những sai lầm lớn nhất trong sơ cứu người bệnh bị rắn cắn, đó là áp dụng các phương pháp dân gian chưa có cơ sở khoa học để điều trị. Phương pháp này đã được cảnh báo người dân không được áp dụng.

BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc-Bệnh viện Bạch Mai cảnh báo: sai lầm lớn nhất của những bệnh nhân khi bị rắn cắn là cứ loay hoay ở nhà áp dụng kinh nghiệm dân gian để sơ cứu, chỉ đến khi có các biểu hiện của suy hô hấp (tím tái, co cơ, khó thở…) thì mới đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế.

BS. Nguyên khuyến cáo: Sau khi bị rắn độc cắn cần sơ cứu đúng cách với mục đích làm cho nọc độc của rắn từ vết cắn xâm nhập vào trong cơ thể chậm hơn và ít hơn, sau đó nhanh chóng đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế có điều kiện điều trị thực sự (ví dụ cấp cứu hô hấp, tim mạch tốt hoặc có huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu) để được xử lý kịp thời.

Các bước sơ cứu nên làm là: Động viên bệnh nhân yên tâm, đỡ lo lắng; Không để bệnh nhân tự đi lại. Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn). Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề.

Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường): băng ép bất động để làm chậm sự xuất hiện triệu chứng liệt. Không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm.

Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến cơ sở y tế đồng thời duy trì băng ép, bất động. Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay,..).

Không sử dụng các biện pháp sau: Garô (biện pháp làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch-mạch máu vận chuyển máu từ tim đi nuôi dưỡng các bộ phận của cơ thể), gây đau, rất nguy hiểm và không thể duy trì lâu (không quá 40 phút), chân tay rất dễ bị thiếu máu nguy hiểm. Nhiều trường hợp sau đó phải cắt cụt chân tay vì garô.

Không trích, rạch, trâm, chọc tại vùng vết cắn: Các nghiên cứu khoa học trên thế giới cho thấy các biện pháp này không có lợi ích, rõ ràng gây hại thêm cho bệnh nhân (tổn thương thêm mạch máu, dây thần kinh,...nhiễm trùng nặng thêm).

Không hút nọc độc: Các thiết bị hút không có hiệu quả và thậm chí còn làm vết thương nặng thêm; Không gây điện giật, chườm đá, sử dụng “hòn đá chữa rắn cắn”.

Việc sử dụng các loại thuốc dân gian, cổ truyền, chữa bằng mẹo đặc biệt dễ gây nguy hiểm thêm cho nạn nhân (gây co giật vì có chứa mã tiền; gây đau bụng, nôn, tiêu chảy rất nặng…).

Không cố gắng bắt hoặc giết rắn: Nếu rắn đã chết hoặc bắt được rắn phải đem cùng với bệnh nhân đến bệnh viện để nhận dạng. Tuy nhiên, ngay cả đầu rắn đã chết vẫn có thể cắn người, cần cẩn thận khi mang rắn.

T. An