Sao cho hợp lý hợp tình?

Ông Phạm Văn Bộ và ông Nguyễn Văn Phi là anh em họ hàng gần, cũng là hàng xóm liền kề nhau, cùng trú ở thôn Văn Xá, xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, Hà Nội. Hai gia đình xích mích nhiều năm nay, bởi mâu thuẫn về phần diện tích đất… lấn chiếm.

Từ việc lấn chiếm đất công…

Tháng 12-1998, gia đình ông Nguyễn Văn Phi tự ý đổ đất, xây dựng lấn ra bờ ruộng, vượt quá phạm vi mốc giới quy định, chiều dài là 8m, rộng 1,2m. Trên diện tích này, ông Phi xây công trình phụ làm lối đi. Nguyên trưởng thôn Văn Xá lập biên bản ngày 31-12-1998, nội dung: "Đại diện chính quyền thôn đến khuyên và yêu cầu anh Phi xây dựng đúng mốc giới đã được xác nhận trên bản đồ. Nhưng anh Phi vẫn cố tình xây dựng". Công trình xây trên đất lấn chiếm vẫn tồn tại cho đến nay.

Qua nhiều năm, bờ ruộng giáp với phần đất công bị lấn chiếm trở thành ngõ đi chung của làng. Nhà ông Phi cùng nhiều hộ khác đương nhiên ra "mặt đường".

Trong diện tích đất ông Phi lấn chiếm, có 12,48 m2 án ngữ ngay trước mặt tòa nhà cao tầng đang xây dựng của nhà ông Bộ (anh em họ hàng, đồng thời là hàng xóm). Ông Bộ muốn ông Phi trả lại Nhà nước phần đất lấn chiếm này, đồng thời để gia đình ông Bộ mở hướng cửa căn nhà đang xây ra phía con ngõ cho đẹp.
Việc tưởng chừng đơn giản, nhưng trong khi hai gia đình thỏa thuận không khéo, dẫn đến mâu thuẫn với nhau nhiều năm nay, chính quyền thôn, xã nhiều lần hòa giải nhưng không thành.

UBND xã Nhị Khê đã yêu cầu gia đình ông Phi phải tự tháo dỡ công trình trên phần đất vi phạm, trả lại đất công. Với phần ngõ này, hộ ông Phi hoặc ông Bộ có nhu cầu sử dụng thì hai bên tạo điều kiện thuận lợi trong việc thi công công trình của 2 gia đình. Tuy nhiên, hai gia đình đã không thỏa thuận được với nhau.
Hộ ông Phi cũng chỉ mới trả lại Nhà nước phần đất công là lối đi cũ. Còn diện tích trước nhà ông Phi khoảng 25 m2 đã có công trình phụ, thì ông Phi chưa trả.
Làm sao cho hợp lý, hợp tình?

Ông Nguyễn Tiến, Chủ tịch UBND xã Nhị Khê, xác nhận ngoài con ngõ 12,48m2, hộ ông Phi còn lấn chiếm đất công khoảng 25 m2, hiện làm sân, xây công trình phụ. "Việc này vượt quá thẩm quyền giải quyết của UBND xã, nên chúng tôi sẽ đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết theo quy định của pháp luật".

Ông Lê Văn Khương, Phó giám đốc Cty luật Pháp Việt phân tích: "Về lý thì ông Phi vi phạm pháp luật về sử dụng đất đai. Nếu sau khi đã xử phạt hành chính mà vẫn tái phạm, thì có thể khởi tố vụ án hình sự theo Điều 173 Bộ luật Hình sự. Cấp có thẩm quyền có thể thu hồi lại toàn bộ diện tích lấn chiếm này (khoảng gần 30 m2), buộc ông Phi dỡ bỏ công trình phụ. Hộ ông Bộ có quyền mở cửa hướng ra ngõ đi chung của thôn, nhưng cũng không được xây dựng công trình trên diện tích đất này".

Không tự hòa giải, cả hai gia đình đều thiệt thòi

Hai phương án giải quyết vụ việc:

Thứ nhất, trước kia hai gia đình từng đồng ý với phương án hộ ông Bộ được mở cổng ra phần đất 12,48 m2 mà hộ ông Phi lấn chiếm đất công, với điều kiện ông Bộ hỗ trợ tiền công ông Phi đổ đất, tạo lối đi. Đây được cho là phương án giải quyết tình cảm. Chính quyền thôn, xã cũng mong muốn hai gia đình tự hòa giải được với nhau.
Thứ hai, hai gia đình không thể tìm được tiếng nói chung. Cơ quan chức năng sẽ thu hồi lại toàn bộ diện tích lấn chiếm, trả lại Nhà nước. Đồng thời tiến hành xử lý các cá nhân có sai phạm theo luật định.

Liên quan đến việc này, ông Uông Đức Ngọc, Chủ tịch UBND huyện Thường Tín, cũng đã yêu cầu UBND xã Nhị Khê làm rõ hành vi vi phạm của ông Phi và có phương án xử lý vi phạm theo quy định của luật đất đai và luật xây dựng.

Khoản 1, Điều 173, Bộ luật Hình sự quy định về "Tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai": Người nào lấn chiếm đất hoặc chuyển quyền sử dụng đất, sử dụng đất trái với các quy định của Nhà nước về quản lý và sử dụng đất đai gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm.

Quang Khởi