Hút thuốc thụ động, hơn 600 nghìn trẻ thiệt mạng

Đó là chia sẻ của Thạc sỹ-Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm, Cán bộ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Hội thảo “Thúc đẩy cách tiếp cận tổng thể nhằm thực thi hiệu quả Luật Phòng chống Tác hại Thuốc lá” do Trung tâm Nghiên cứu và Đào tạo Phát triển Cộng đồng, Tổ chức điều phối Liên minh Phòng chống các bệnh không lây nhiễm Việt Nam (NCDs-VN) phối hợp với Viện Nghiên cứu Lập pháp-Quốc hội tổ chức ngày 31-5.

Thạc sỹ-Bác sỹ Nguyễn Tuấn Lâm cho biết: Thuốc lá có chứa tới 7.000 chất hoá học trong đó có 69 chất gây ung thư. Thậm chí trong thuốc lá có chứa cả chất ướp xác. Hút thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong thứ 2 trên toàn cầu; tử vong do thuốc lá chiếm 1/10 tổng số ca tử vong trên toàn cầu.

Đã có rất nhiều nạn nhân không hút thuốc nhưng mắc bệnh do hút thuốc thụ động. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm có 900.000 ca tử vong do hút thuốc thụ động, trong số đó có tới 64% là nữ.

Năm 2017, thuốc lá đã giết chết 3,3 triệu người dùng và những người tiếp xúc với thuốc lá thụ động do các bệnh liên quan đến phổi, bao gồm: 1,5 triệu người chết vì các bệnh hô hấp mãn tính; 1,2 triệu người chết vì ung thư ( khí quản, phế quản và phổi); 600.000 ca tử vong do nhiễm trùng đường hô hấp và bệnh lao. Hơn 600.00 trẻ em dưới 5 tuổi chết vì nhiễm trùng đường hô hấp dưới do khói thuốc thụ động.

Còn theo Tiến sỹ Trần Tuấn, Trưởng ban Điều phối Liên minh NCDs-VN, Việt Nam là quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng nặng nề của nạn dịch thuốc lá: 15 triệu người thường xuyên sử dụng thuốc lá. Thuốc lá cướp đi mạng sống của khoảng 40.000 người mỗi năm.

Năm 2011, chi phí trực tiếp cho khám chữa bệnh và chi phí gián tiếp do mất khả năng lao động do ốm đau và tử vong sớm do thuốc lá của năm loại trong tổng số 25 loại bệnh có liên quan đến thuốc lá đã là trên 24.000 tỷ đồng trong khi thuế thu từ thuốc lá trong năm này chỉ là 12 ngàn tỷ đồng. Trong khi đó, thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam vẫn rất rẻ. Hành vi hút thuốc được xã hội chấp nhận rộng rãi. Các vi phạm về quảng cáo khuyến mại và hút thuốc nơi công cộng còn phổ biến.

Trong Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2019, WHO phát đi thông điệp “Đừng để thuốc lá lấy đi hơi thở của bạn”. WHO nhấn mạnh những tác hại của thuốc lá gây ra đối với lá phổi: Hơn 40% tất cả các trường hợp tử vong liên quan đến thuốc lá là do ung thư phổi, bệnh hô hấp mãn tính và bệnh lao. WHO đang kêu gọi các quốc gia và các đối tác tăng cường hành động để bảo vệ mọi người khỏi phơi nhiễm với thuốc lá.

“Mỗi năm, thuốc lá giết chết ít nhất 8 triệu người trên toàn thế giới. Hàng triệu người sống với ung thư phổi, bệnh lao, hen suyễn, hoặc bệnh phổi mãn tính do thuốc lá. Lá phổi khỏe mạnh là điều cần thiết để sống một cuộc sống khỏe mạnh. Hôm nay và mỗi ngày bạn có thể bảo vệ lá phổi của mình, bảo vệ những người bạn, và gia đình của bạn bằng cách nói không với thuốc lá”, Tiến sĩ Tedros Adhanom Ghebreyesus-Giám đốc WHO nhấn mạnh.

Trẻ có thể tử vong nhanh do nhiễm trùng hô hấp vì hút thuốc thụ động (minh hoạ)

WHO kêu gọi các nước chống lại nạn dịch thuốc lá thông qua việc thực hiện đầy đủ công ước WHO khung về kiểm soát thuốc lá và thực thi các hành động kiểm soát thuốc lá hiệu quả, bao gồm các khuyến cáo của WHO về gói các biện pháp chính sách như giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá thông qua tăng thuế, thực hiện môi trường không khói thuốc và hỗ trợ cai nghiện.

WHO cũng khuyến khích cha mẹ và các nhà lãnh đạo cộng đồng thực hiện các bước để bảo vệ sức khỏe của gia đình và cộng đồng của họ, bằng cách thông báo về tác hại của thuốc lá và bảo vệ người thân và cộng đồng khỏi những tác hại do thuốc lá gây ra.

Việt Nam đã thông qua Công ước về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế Thế giới (FCTC) từ năm 2004, tuy nhiên, đến nay hướng dẫn điều 5.3 của Công ước vẫn chưa được thực thi dẫn đến sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào các chính sách y tế công cộng.

Trong quá trình xây dựng Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, ngành công nghiệp thuốc lá đã can thiệp vào nội dung những điều khoản liên quan tới những chính sách hiệu quả như in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh; cấm quảng cáo khuyến mại toàn diện hay cấm hút thuốc ở các địa điểm công cộng trong nhà. Sự can thiệp của ngành công nghiệp thuốc lá vào quá trình xây dựng Luật sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt đã khiến cho thuế suất được thông qua rất thấp so với mức yêu cầu cần thiết để có tác dụng giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá theo mục tiêu Quốc gia về kiểm soát thuốc lá, Bác sỹ Nguyễn Trọng An, Phó giám đốc Trung tâm nghiên cứu và Đào tạo Phát triển cộng đồng chia sẻ.

T. An