Việt Nam đưa thêm chất thay thế các chất dạng thuốc phiện vào điều trị

Đó là một trong những lý do để Bộ Y tế tổ chức đưa Buprenor -phine vào điều trị tại một số tỉnh miền núi.

Chia sẻ tại buổi lễ “Khởi động điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Buprenorphine” diễn ra ngày 10-5, TS. Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết: Tại Việt Nam, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện (CDTP) bằng thuốc Buprenorphine đã được thí điểm ban đầu từ năm 2015 trong khuôn khổ hai nghiên cứu của trường ĐH Y Hà Nội và Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP Hồ Chí Minh.

Kết quả đánh giá cho thấy hiệu quả của điều trị Buprenorphine cho thấy rất nhiều ưu điểm cụ thể: Thuốc có tác dụng kéo dài tới 72 giờ, do vậy bệnh nhân ngậm thuốc 2-3 ngày/lần nên giảm thời gian đi lại tới cơ sở y tế; Không có hoặc không phải tăng liều ARV và liều Buprenorphine khi cùng điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV; Có tác dụng “trần”, không gây hại khi quá liều; Ít tác dụng phụ hơn.

Với những lợi ích đó, Bộ Y tế có chủ trương đưa thuốc Buprenophine vào điều trị cho người nghiện CDTP như là bổ sung thêm một sự lựa chọn-đặc biệt phù hợp với bệnh nhân khó tiếp cận cơ sở y tế hàng ngày để uống Methadone.

Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS Nguyễn Hoàng Long phát biểu tại lễ khởi động sáng 10-5. Ảnh: H.H

Trên cơ sở kết quả từ các điểm điều trị ban đầu tại 3 tỉnh Điện Biên, Sơn La và Nghệ An, trong đợt này, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế có kế hoạch mở rộng ra các tỉnh, TP-trước mắt ưu tiên các tỉnh miền núi và sau đó mở rộng ra trên toàn quốc.

Theo TS. Nguyễn Hùng Long, Buprenorphine ngoài lợi ích tương tự như Methadone là giúp người nghiện các chất dạng thuốc phiện giảm lệ thuộc vào heroin hoặc thuốc phiện, giảm hội chứng cai; phòng được các bệnh lây truyền qua đường máu như HIV, viêm gan B, viêm gan C; Giảm tử vong do dùng quá liều heroin; Giảm các hành vi phạm pháp; Giúp người nghiện phục hồi chức năng tâm lý xã hội, lao động và hòa nhập cộng đồng thì do thuốc tác dụng kéo dài nên khi điều trị bằng Buprenorphine người bệnh chỉ cần 2-3 ngày mới phải đến cơ sở y tế một lần. Từ đó cũng giảm đáng kể thời gian đi lại cho người bệnh nhất là những bệnh nhân ở xa. Do không có tương tác thuốc, nên điều trị Buprenorphine ở người nghiện ma túy nhiễm HIV đang điều trị ARV cũng không cần phải tăng liều thuốc ARV.

Nghiện các chất dạng thuốc phiện hiện nay vẫn đang là vấn đề nhức nhối trong xã hội, cả về sức khỏe, an ninh, trật tự và phát triển kinh tế xã hội. Theo báo cáo của Bộ Công an, trên toàn quốc có khoảng hơn 225.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Nghiện ma túy được coi là bệnh mạn tính của não bộ, hiện chưa có phương thuốc đặc hiệu để chữa khỏi.

Các giải pháp cai nghiện hiệu quả không cao, tỷ lệ tái nghiện lên đến trên 90%. Vì vậy, trên thế giới, điều trị nghiện các CDTP bằng thuốc thay thế hiện được coi là một trong những giải pháp ưu việt nhất hiện nay, chủ yếu là điều trị bằng Methadone và Buprenorphine.

Trên thế giới, Buprenorphine được sử dụng để điều trị cho người nghiện các chất dạng thuốc phiện từ năm 1995 tại Pháp và hiện nay đã có 40 quốc gia trên thế giới áp dụng. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã đưa Buprenorphine vào danh mục thuốc thiết yếu từ năm 2005. Theo báo cáo của WHO năm 2015, khu vực châu âu có tới 59% các nước đang triển khai điều trị bằng Buprenorphine.

Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, để được tham gia điều trị CDTP, bệnh nhân cần đáp ứng tiêu chuẩn về điều trị; người đang điều trị CDTP bằng thuốc Methadone có nhu cầu và tự nguyện chuyển sang điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Buprenorphine cũng sẽ được các cơ sở điều trị xem xét tư vấn và tạo điều kiện cho chuyển sang điều trị Buprenorphine.

Hiện nay thuốc Buprenorphine đang được cấp miễn phí từ nguồn dự án hỗ trợ và khi hết dự án Nhà nước sẽ mua từ ngân sách để cấp miễn phí cho bệnh nhân. Một số cơ sở điều trị sẽ thu phí dịch vụ để phục vụ cho việc duy trì điều trị của bệnh nhân giống như điều trị Methadone. Cùng đó, bệnh nhân có thể trao đổi với thầy thuốc tại cơ sở điều trị Methadone trước điều trị để biết thông tin chi tiết.

Thịnh An