Lễ hội Bơi Đăm được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia

Lễ hội truyền thống tồn tại hơn 600 năm

Có truyền thống từ hơn 600 năm nay, Lễ hội Bơi Đăm truyền thống gắn liền với di tích miếu Tây Đăm, phường Tây Tựu, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Đây là ngôi miếu thờ Đức thánh Tam giang Bạch Hạc, một vị tướng tài đã ba lần giúp vua Hùng Vương thứ 18 đánh tan giặc ngoại xâm và được vua Hùng phong là Thổ lệnh thống quốc đại vương.

Lễ hội Bơi Đăm tồn tại, duy trì và phát triển khoảng hơn 200 năm

Hàng năm, vào dịp hội, ba thôn trong phường Tây Tựu cùng tổ chức hội và thi đua thuyền. Lễ hội Bơi Đăm diễn ra từ mồng 9 đến 11 tháng 3 âm lịch là một hoạt động văn hóa tâm linh của người dân nơi đây nhằm tưởng nhớ đến Thành hoàng làng Bạch Hạc Tam Giang, vị thần che chở, chăm lo việc nước nôi cho dân cày cấy.

Xa xưa, vào những năm được mùa, Lễ hội Bơi Đăm được tổ chức lớn và kéo dài trong suốt 5 ngày. Sau một thời gian bị gián đoạn, đến năm 1994, Lễ hội Bơi Đăm truyền thống được tổ chức lại nhưng thời gian mở hội và việc thực hiện các nghi thức đã có sự thay đổi so với trước đây. Điểm đặc biệt và độc đáo của Lễ hội Bơi Đăm truyền thống chính là vừa rước Thánh đường bộ, vừa rước đường thủy. Việc thi bơi vừa là một nghi lễ vừa là một hình thức rèn luyện sức khỏe, vừa mang tính nghệ thuật cao của Lễ hội Bơi Đăm.

Bộ VHTT&DL chứng nhận là di sản văn hoá phi vật thể Quốc gia

Năm 2017, với những giá trị độc đáo, Lễ hội Bơi Đăm đã được các nhà quản lý văn hóa, giới nghiên cứu văn hóa Thủ đô nhất trí trình Bộ VHTT&DL đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. TP Hà Nội cũng đã đưa ra chương trình hành động để bảo tồn và phát huy giá trị di sản này, trong đó Sở VHTT&DL Hà Nội sẽ hỗ trợ kinh phí sửa chữa và mua mới thuyền chài phù hợp với tập quán và địa thế sông ở làng Đăm và phối hợp với các đơn vị chức năng xây dựng điểm du lịch làng nghề kết hợp văn hóa tâm linh nhằm phát huy được giá trị của di sản trong đời sống cộng đồng.

Cảnh đẹp lung linh về đêm tại một góc lễ hội

Với những giá trị độc đáo đó cùng với sự quan tâm của các cấp chính quyền và sự ủng hộ của toàn thể nhân dân phường Tây Tựu, ngày 30-1-2018, Bộ Trưởng Bộ VHTT&DL ký Quyết định số 266/QĐ-BVHTTDL về việc đưa Lễ hội Bơi Đăm vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể Quốc Gia.

Nô nức chuẩn bị cho lễ hội

Lễ hội Bơi Đăm truyền thống được tổ chức lớn 5 năm một lần trong 3 ngày mùng 9, 10, 11 tháng 3 âm lịch với nhiều nghi lễ truyền thống trang trọng và các trò chơi dân gian đặc sắc. Tuy nhiên, từ năm 2018, chính quyền phường Tây Tựu đã tiếp thu ý kiến đóng góp của các bậc cao niên, nhân dân trong phường để đưa các nghi lễ truyền thống vào lễ hội một cách nghiêm túc phù hợp với truyền thống của địa phương. Với sự vận động của Đảng ủy, UBND và các đoàn thể phường Tây Tựu, kinh phí tổ chức lễ hội hàng năm sẽ do người dân đóng góp 100%.

Lễ hội Bơi Đăm đón nhận nhiều du khách từ các nơi đổ về

Với nghi lễ bơi biểu diễn và bơi thi trên sông Pheo, bơi Đăm lúc này chỉ mang tính chất bơi thờ, bơi dạo, bơi biểu diễn do đó các thuyền không ganh đua và vội vã mà thường cố bơi thật đẹp, thật nhẹ nhàng, ngoạn mục để lôi cuốn người xem. Không chỉ là một lễ hội cổ truyền tồn tại khoảng hơn 200 năm, được dân làng bảo lưu, trao truyền khá liên tục và toàn vẹn qua nhiều thế hệ.

Mặc dù ở gần trung tâm Thủ đô và đời sống cộng đồng sôi động với nhiều nét văn hóa mới du nhập, nhưng Lễ hội Bơi Đăm truyền thống vẫn tồn tại một cách độc lập, bền vững, giữ được những nét văn hóa truyền thống đặc trưng của người dân Tây Tựu.

Năm 2015, hàng vạn người đã về Tây Tựu xem hội đua thuyền

Lễ hội bơi Đăm 2018 diễn ra trong 3 ngày từ mùng 9 đến 11 tháng 3 âm lịch (từ 24 đến 26 tháng 4 dương lịch). Hội thi bơi có 6 thuyền, mỗi miền có 2 thuyền. Về giải bơi có 2 giải đua chính là giải đơn chiếc cho từng thuyền và giải đồng đội cho miền. Các trai bơi do 12 Tổ dân phố của 3 miền cử ra. Việc tuyển trai bơi hết sức cẩn thận là những người có thể lực, tư cách đạo đức tốt, có tâm huyết với lễ hội, chấp hành tốt các chủ trương chính sách của Đảng và pháp luật, các quy định của địa phương.

Để chuẩn bị cho lễ hội, ngày 4-4 (tức ngày 19-2 âm lịch) vừa qua đã diễn ra lễ hạ thuyền. Toàn bộ 6 thuyền bơi và 1 thuyền quan được đưa xuống dòng sông Pheo để ngâm thuyền và phục vụ lễ hội. Ngày 7-4, các đội thuyền đã chính thức thức tổ chức luyện tập trong 10 ngày. Công tác chuẩn bị cho Lễ hội đang được chính quyền và nhân dân phường Tây Tựu gấp rút hoàn thành. Còn người dân nơi đây và những người đã từng biết đến và tham dự đang rất háo hức chờ đón lễ hội.

Quốc Doanh