Amazon đối mặt với "báo động đỏ" về diện tích rừng

Thế giới đó đây 16:51 | 16/09/2025

Theo dữ liệu công bố ngày 15/9 bởi nền tảng giám sát MapBiomas, rừng mưa nhiệt đới Amazon của Brazil đã mất hơn 49,1 triệu hecta trong giai đoạn từ 1985 đến 2024. Tốc độ suy giảm này đang đưa Amazon đến gần “điểm không thể quay lại”, nơi hệ sinh thái rừng mưa sẽ mất khả năng tự duy trì.

Rừng mưa nhiệt đới Amazon đã mất đi tới hơn 49,1 triệu hecta chỉ trong vòng chưa đầy 40 năm.

Hình ảnh vệ tinh cho thấy, chỉ trong vòng 4 thập kỷ, Amazon đã mất 13% diện tích thảm thực vật bản địa. Trong đó, chăn nuôi gia súc được xác định là nguyên nhân chính, với quy mô tăng gấp gần 5 lần trong giai đoạn nghiên cứu.

Theo nhà nghiên cứu Bruno Ferreira của MapBiomas, nếu Amazon mất từ 20 – 25% thảm thực vật, hệ sinh thái này sẽ bước qua ngưỡng nguy hiểm. Khi đó, chu trình mưa bị phá vỡ, và nhiều khu vực rừng mưa có thể biến thành thảo nguyên khô hạn, kéo theo hệ lụy khôn lường cho đa dạng sinh học và khí hậu toàn cầu.

Brazil hiện sở hữu khoảng 60% diện tích Amazon và sẽ là nước chủ nhà của Hội nghị lần thứ 30 các bên tham gia Công ước khung Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP30) vào tháng 11 tới tại thành phố Belem, nằm ngay trong khu vực Amazon. Sự kiện này được kỳ vọng sẽ đặt Amazon vào trung tâm nghị trình toàn cầu về bảo tồn rừng và chống biến đổi khí hậu.

Từ khi Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva trở lại nắm quyền vào năm 2023, tốc độ phá rừng tại Brazil đã chậm lại đáng kể nhờ các biện pháp siết chặt quản lý và tăng cường tuần tra. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn rất lớn. Một đợt hạn hán lịch sử trong năm qua đã khiến tình hình thêm nghiêm trọng, khi các vụ cháy rừng lan rộng và làm nạn phá rừng tăng thêm 4% từ tháng 8/2024 đến tháng 7/2025.

Việc Amazon tiếp tục bị thu hẹp không chỉ là vấn đề của riêng Brazil. Rừng mưa Amazon được coi là “lá phổi xanh” của hành tinh, hấp thụ lượng lớn khí CO₂ và điều hòa khí hậu toàn cầu. Nếu xu hướng mất rừng không được chặn đứng, thế giới sẽ phải đối diện với nguy cơ gia tăng nhiệt độ, hạn hán khốc liệt và mất cân bằng sinh thái trên diện rộng.

COP30 tại Brazil vì thế sẽ không chỉ là diễn đàn thảo luận, mà còn là phép thử cho cam kết hành động của cộng đồng quốc tế trong việc bảo vệ Amazon và ứng phó với biến đổi khí hậu.